babür devleti ne demek?
Babür İmparatorluğu Hakkında Temel Bilgiler
Babür İmparatorluğu, 1526'dan 1857'ye kadar Hindistan Yarımadası'nda hüküm süren bir Türk-Moğol imparatorluğuydu. İmparatorluk, Babür'ün 1526'da Panipat Savaşı'nda Delhi Sultanı İbrahim Lodi'yi yenmesiyle kuruldu.
Kuruluşu ve Yükselişi:
- Kurucu: Babür, Timur'un torunu ve Fergana vadisi hükümdarıydı. Orta Asya'daki başarısızlıklarının ardından Hindistan'a yöneldi.
- İlk Başarılar: Panipat Savaşı'ndan sonra Delhi ve Agra'yı ele geçirdi. Daha sonra Babür'ün halefleri, imparatorluğu genişletti ve sağlamlaştırdı.
- Önemli Hükümdarlar: Ekber Şah (1556-1605), dini hoşgörüsü, idari reformları ve kültürel gelişmelere verdiği destekle imparatorluğun en önemli hükümdarlarından biridir. Şah Cihan (1628-1658), mimari alandaki muhteşem eserleriyle tanınır (örneğin, Tac Mahal).
Yönetim ve Toplum:
- Merkeziyetçi Yönetim: Babürler, güçlü bir merkezi hükümet kurdular. Topraklar eyaletlere ayrıldı ve her eyaletin başında bir vali bulunuyordu.
- Ordu: Güçlü bir ordu, imparatorluğun gücünün temelini oluşturuyordu. Orduda süvari, piyade ve topçu birlikleri bulunuyordu.
- Din: Başlangıçta İslam'ı benimsemiş olsalar da, özellikle Ekber Şah döneminde diğer dinlere karşı hoşgörülü bir politika izlendi. Ekber Şah, farklı dinleri birleştirmeye yönelik Din-i İlahi adlı bir inanç sistemi kurmaya çalıştı.
- Dil ve Kültür: Farsça, yönetim ve kültür diliydi. Babürler, Fars, Hint ve Türk kültürlerini harmanlayarak özgün bir kültür yarattılar. Mimari, edebiyat, resim ve müzik alanlarında önemli gelişmeler yaşandı.
Ekonomi:
- Tarım: İmparatorluğun ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanıyordu. Toprak sahipleri ve köylüler arasındaki ilişki, timar sistemine benzer bir şekilde düzenlenmişti.
- Ticaret: Babürler, iç ve dış ticareti teşvik ettiler. Baharat, tekstil ve diğer ürünler Avrupa'ya ihraç ediliyordu.
Gerileme ve Yıkılış:
- Veraset Sorunları: Taht kavgaları, imparatorluğun zayıflamasına neden oldu.
- Dini Çatışmalar: Özellikle Evrengzib döneminde Hindu halkına karşı uygulanan baskıcı politikalar, isyanlara yol açtı.
- Maratha ve Sih İsyanları: Maratha ve Sihler gibi yerel güçler, Babür İmparatorluğu'na karşı bağımsızlık mücadelesi başlattılar.
- İngiliz Sömürgeciliği: İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'nin yükselişi ve bölgedeki etkisini artırması, imparatorluğun sonunu getirdi. 1857'deki Sipahi Ayaklanması'nın ardından imparatorluk resmen sona erdi.